Αρχικά, επισημαίνουμε ότι θα ασχοληθούμε εκτενώς με αυτό το αντικείμενο, συνεπώς η παρούσα δημοσίευση δεν συνιστά παρά μόνο την αρχή μιας σειράς δημοσιεύσεων μας, σχετικά με το θέμα.
Ο όρος “metaverse” συνιστά συνδυασμό της ελληνικής λέξης «μετά» με την αγγλική λέξη “universe” και θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ως «μετασύμπαν», θέλοντας να περιγράψει έναν εικονικό κόσμο, όπου οι φυσικές συνήθειες συναντούν την ψηφιακή ζωή. Το 1992, ο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Neal Stephenson επινόησε στο βιβλίο του Snow Crash τον όρο metaverse για να περιγράψει έναν κόσμο εικονικής πραγματικότητας όπου οι άνθρωποι χρησιμοποιούν ψηφιακά άβαταρ του εαυτού τους για να εξερευνήσουν αυτόν τον καινούργιο ψηφιακό κόσμο και συχνά για να αποδράσουν από μια δυστοπική πραγματικότητα. Ο όρος άβαταρ προέρχεται αρχικά από την ινδουιστική θρησκεία και υποδηλώνει μια οντότητα σε ανθρώπινη μορφή.
Το 2021 οι αγορές ψηφιακής ακίνητης περιουσίας στο metaverse ανήλθαν στο ποσό των 500 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ αναμένεται ότι στο metaverse θα χτιστούν δρόμοι, ξενοδοχεία, χώροι αναμονής, ιατρεία, αίθουσες ψυχαγωγίας, κ.α. Σύμφωνα με την Goldman Sachs το metaverse μπορεί να εξελιχθεί σε μια αγορά 8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. H Morgan Stanley προβλέπει ότι η αξία του metaverse ως προς είδη της βιομηχανίας της μόδας και πολυτελή αντικείμενα μπορεί να ανέλθει στο ποσό των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όπως κάθε πρωτοποριακή τεχνολογική ανάπτυξη, έτσι και το metaverse θα εγείρει νέα και περίπλοκα νομικά ζητήματα. Όσο μάλιστα διευρύνεται η εφαρμογή του, τόσο θα αυξάνονται και οι νομικές και κανονιστικές προκλήσεις, καθώς και τα αντίστοιχα ερωτήματα, μερικά από τα οποία σχετίζονται με τα ακόλουθα:
Η προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών είναι ίσως το σημαντικότερο νομικό ζήτημα που εγείρει το metaverse. Δεδομένης της διαλειτουργικότητας ως συστατικού στοιχείου του metaverse, τα δεδομένα των χρηστών διατρέχουν τον κίνδυνο να διαρρεύσουν κατά τη μεταφορά τους από μία εφαρμογή σε άλλη. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ύπαρξη προτύπων ασφαλείας, που θα διέπουν την εν θέματι μεταφορά δεδομένων, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των χρηστών.
Το metaverse μετά βεβαιότητας θα εγείρει ζητήματα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, ο προσδιορισμός της ταυτότητας των δημιουργών ενός δεδομένου έργου στο metaverse θα να είναι πιο δυσχερής, όταν το έργο αυτό αποτελεί προϊόν συνεργασίας μεταξύ χρηστών του, οι οποίοι διατηρούν την ανωνυμία τους πίσω από άβαταρ. Μία διαφορά που ήδη έχει αχθεί ενώπιον δικαστηρίων συνιστά η διαφορά του γαλλικού οίκου ειδών πολυτελείας Hermès, ο οποίος στράφηκε κατά του δημιουργού ενός NFT, Mason Rothschild. Ο εν λόγω δημιουργός προώθησε στην αγορά μια σειρά ψηφιακών στοιχείων με την ονομασία “Metabirkins”, τα οποία συνιστούσαν εικονικό αντίγραφο της διάσημης τσάντας Birkin του οίκου Hermès και τα οποία διέθετε για χιλιάδες δολάρια, αποκομίζοντας έσοδα ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων μέχρι το μήνα Ιανουάριο 2022. Ο οίκος Hermès ισχυρίσθηκε ότι ο παραπάνω καλλιτέχνης παραβίασε το δικαίωμά του επί του εμπορικού σήματος του οίκου.
Το metaverse θα εγείρει νομικά ζητήματα, που σχετίζονται με την χρηματοοικονομική τεχνολογία (FinTech). Οι αγοραπωλησίες ψηφιακών αγαθών θα γίνονται με την χρήση κρυπτονομισμάτων (cryptocurrencies) και άλλων ψηφιακών εργαλείων. Ποικίλα νομικά ερωτήματα θα ανακύψουν σχετικά με την επαλήθευση του προσώπου του ιδιοκτήτη, την αυθεντικότητα ή την αλλοίωση ψηφιακών αγαθών. Μάλιστα, όσο αυξάνονται οι αγοραπωλησίες ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, τόσο θα αυξάνεται η ανάγκη για την διασφάλιση ότι τα ψηφιακά στοιχεία είναι ασφαλή.
Τέλος, εταιρείες τεχνολογίας- κολοσσοί θα κλιμακώσουν τις δραστηριότητές τους στο metaverse μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών με διασυνοριακό χαρακτήρα, οι οποίες θα εγείρουν τα αντίστοιχα νομικά ζητήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πρόταση εξαγοράς της εταιρείας Activision Blizzard από τη Microsoft έναντι του ποσού των 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία υπόκειται σε ενδελεχή έρευνα της ρυθμιστικής αρχής ανταγωνισμού του Ηνωμένου Βασιλείου.